-
1 chart-feed rate
-
2 chart-feed rate
скорость движения диаграммной бумагиБольшой англо-русский и русско-английский словарь > chart-feed rate
-
3 chart-feed rate
Вычислительная техника: скорость движения диаграммной бумаги -
4 chart-feed rate
English-Russian dictionary of computer science and programming > chart-feed rate
-
5 rate
1) коэффициент; степень2) скорость; интенсивность; частота3) оценка4) оценивать•- arrival rate
- asynchronous rate
- average envelope crossing rate
- average transfer rate
- basic rate
- baud rate
- bit error rate
- bit rate
- bit transfer rate
- block error rate
- byte rate
- calling rate
- character error rate
- chart-feed rate
- chip rate
- clock rate
- conversion rate
- data rate
- data receive rate
- data signalling rate
- data transfer rate
- data transmission rate
- dot rate
- double data rate
- element error rate
- error rate
- extrapolated failure rate
- failure rate
- frame rate
- generation rate
- hazard rate
- hit rate
- impulse recurrence rate
- in-commission rate
- information display rate
- information rate
- malfunction rate
- message transmission rate
- miss rate
- Nyquist rate
- operating rate
- paging rate
- per-digit information rate
- per-digit information transmission rate
- primary rate
- pulse rate
- pulse repetition rate
- rate of exchange
- raw error rate
- reading rate
- recording rate
- recurrence rate
- reduction rate
- redundancy rate
- refresh rate
- repetition rate
- reset rate
- residual-error rate
- response rate
- retrieval rate
- sample rate
- sampling rate
- scan rate
- scanning rate
- service rate
- signal rate
- signaling rate
- slew rate
- stroke rate
- stuffing rate
- sub-Nyquist rate
- success rate
- super-Nyquist rate
- sustained rate
- synchronous rate
- toggle rate
- transfer rate
- transmission rate
- undetected error rate
- writing rateEnglish-Russian dictionary of computer science and programming > rate
-
6 feed
1 nAGRIC alimento m, distribuidor mAUTO alimentación fCOAL caudal m, penetración por revolución del trépano fCOMP&DP, ELEC alimentación fELEC ENG power supply alimentación f, corriente de alimentación f, corriente de suministro eléctrico fHYDRAUL caudal de aire m, alimentación f, caudal de agua mMECH alimentación f, avance mP&R carga f, alimento mPETR TECH alimentación fTV alimentación fWATER at canal-lock esclusada f2 vtCINEMAT, COMP&DP alimentarTV alimentar -
7 скорость движения диаграммной бумаги
Русско-английский большой базовый словарь > скорость движения диаграммной бумаги
-
8 норма процента по долгосрочным ценным бумагам
Русско-английский большой базовый словарь > норма процента по долгосрочным ценным бумагам
-
9 норма процента по краткосрочным бумагам
Русско-английский большой базовый словарь > норма процента по краткосрочным бумагам
-
10 норма процента по краткосрочным ценным бумагам
Русско-английский большой базовый словарь > норма процента по краткосрочным ценным бумагам
-
11 скорость движения диаграммной бумаги
Information technology: chart-feed rateУниверсальный русско-английский словарь > скорость движения диаграммной бумаги
-
12 скорость
pace, rate, speed, velocity* * *ско́рость ж.1. ( характеристика движения материального тела) ( вектор) velocity; (модуль вектора, скалярная величина) speedгаси́ть ско́рость — cancel speedнабира́ть [нара́щивать] ско́рость — pick up [gather] speedпревыша́ть (безопа́сную) ско́рость — exceed the (safety) speed limitразгонять(ся) до ско́рости — accelerate to a speed of …снижа́ть ско́рость — slow downтеря́ть ско́рость — lose speed2. (характеристика изменения величины или состояния, протекания процесса) rateско́рость буре́ния — drilling rateвесова́я ско́рость — mass flow rateско́рость ве́тра — wind velocityвзлё́тная ско́рость — take-off speedвозду́шная ско́рость — air speedвозду́шная, индика́торная ско́рость — equivalent air speed, EASвозду́шная, индика́торная земна́я ско́рость — брит. rectified air speed; амер. calibrated air speed, CASвозду́шная, и́стинная ско́рость — true air speed, TASвозду́шная ско́рость по прибо́рам — indicated air speed, IASско́рость воспроизведе́ния ( звукозаписи) — playback speedско́рость восстановле́ния — recovery rateско́рость враще́ния анте́нны радиолока́тора — (antenna) scan rateско́рость вы́хода на автомати́ческую характери́стику эл. — speed at the end of rheostatic startingгиперболи́ческая ско́рость — solar escape velocityско́рость горизонта́льного полё́та — level (flight) speedгруппова́я ско́рость — group velocityско́рость детона́ции взры́вчатого вещества́ — quickness [velocity of detonation] of an explosiveдозвукова́я ско́рость — subsonic speedдо́плеровская ско́рость — Doppler velocityско́рость дутья́ метал. — wind rateско́рость за́писи — recording [writing] speedско́рость захо́да на поса́дку — (landing) approach speedско́рость зву́ка — sound velocityско́рость измене́ния мат. — rate (of change)ско́рость изна́шивания — wear rateско́рость истече́ния — outflow [discharge, exhaust] velocityкомме́рческая ско́рость трансп. — schedule speedкомме́рческая, сре́дняя ско́рость трансп. — block speedско́рость корре́кции гироско́па — torqueing rate; ( приведение в вертикаль) erection rate; ( приведение в горизонталь) levelling rateкосми́ческая ско́рость — space velocityкосми́ческая, втора́я ско́рость — escape velocityкосми́ческая, пе́рвая ско́рость — circular [orbital] velocityкосми́ческая, тре́тья ско́рость — solar escape velocityкре́йсерская ско́рость — cruising speedкругова́я ско́рость — angular velocityско́рость манипуля́ции телегр. — keying speedмгнове́нная ско́рость — instantaneous velocityско́рость набо́ра высоты́, вертика́льная — rate of climbско́рость на впу́ске — inlet [intake, entrance] velocityско́рость на вхо́де — inlet [entrance] velocityско́рость на вы́пуске — output [exit, exhaust] velocityско́рость на вы́ходе — outlet [exit] velocityско́рость на (пред)поса́дочной прямо́й — final-approach speedско́рость обега́ния телемех., автмт. — acquisition [scan] rateско́рость обме́на вчт., информ. — data rateоколозвукова́я ско́рость — transonic speedоконе́чная ско́рость — terminal velocityокружна́я ско́рость — peripheral [circumferential] velocityско́рость отры́ва ав. — lift-off [get-away] speedско́рость переда́чи в цифровы́х систе́мах — symbol rateско́рость переда́чи при телеграфи́ровании — telegraph signalling [transmission] speedско́рость переда́чи при телеграфи́ровании, рабо́чая — telegraph traffic speedско́рость переда́чи при телеграфи́ровании, рабо́чая, в ко́довых комбина́циях за мину́ту — operations per minute [opm] traffic speedско́рость переда́чи при телеграфи́ровании, рабо́чая, выража́ющаяся число́м слов в мину́ту — words per minute [wpm] traffic speedско́рость передвиже́ния (напр. экскаватора) — travel speedско́рость по а́зимуту рлк. — azimuth rateско́рость по да́льности рлк. — range rateско́рость пода́чи — feed rateско́рость подвига́ния ( забоя) — advance rateско́рость подгото́вки ( запоминающей трубки) — priming rateско́рость подъё́ма1. ( из шахты) winding speed2. ав. climb-out speedско́рость полё́та — flight [flying] speedско́рость полё́та по маршру́ту — en-route speedпоса́дочная ско́рость — landing speedско́рость по углу́ ме́ста рлк. — elevation rateпрое́ктная ско́рость — design speedско́рость прока́тки — rolling rateско́рость протя́жки диагра́ммной ле́нты — chart speedско́рость прохо́дки сква́жины — drilling time (per unit depth)путева́я ско́рость ав. — ground speedрадиа́льная ско́рость ( отметки на радиально-круговом индикаторе РЛС) — range rateско́рость развё́ртки ( в фототелеграфии) — scanning speed; осцил., рлк. sweep speedско́рость разворо́та ав. — rate of turnско́рость разли́вки ( жидкого металла) — pouring rateразмыва́ющая ско́рость ( потока) — scouring [erosive] velocityразно́сная ско́рость ( при которой происходит разнос двигателя) — run-away speedско́рость распа́да физ. — decay [disintegration] rateско́рость распростране́ния волн — wave velocityско́рость распростране́ния пла́мени — flame (propagation) velocityрасчё́тная ско́рость — design speedско́рость реа́кции — rate of a (chemical) reaction, reaction velocityско́рость реа́кции по маршру́ту — route reaction rateско́рость регули́рования — control rateрезульти́рующая ско́рость — resultant velocityско́рость рекомбина́ции — recombination rateско́рость релакса́ции — relaxation rateрелятиви́стская ско́рость — relativistic velocityско́рость ро́ста — growth rateско́рость сближе́ния1. ( о самолётах) closing [closure] rate, closing [closure] speed2. ( о частицах) approach velocityско́рость сва́рки — welding speedсверхзвукова́я ско́рость — supersonic speedско́рость све́та — velocity of lightско́рость свобо́дного паде́ния — free-fall speedсинхро́нная ско́рость эл. — synchronous speedслепа́я ско́рость рлк. — blind speedско́рость сниже́ния ав. — speed of descentско́рость сниже́ния, вертика́льная ав. — rate of descentско́рость спу́тной струи́ аргд. — wake velocityсреднеквадрати́чная ско́рость — root-mean-square [rms] velocityсреднеходова́я ско́рость трансп. — average speed between stopsско́рость стира́ния — erasing speedско́рость счё́та (напр. импульсов) — counting rateско́рость счи́тывания — reading speedско́рость телеграфи́рования — telegraph signaling [transmission] speedтехни́ческая ско́рость трансп. — average speed between stopsуглова́я ско́рость — angular velocityуглова́я ско́рость бортово́й ка́чки мор. — roll(ing) rateуглова́я ско́рость кабри́рования ав. — nose-up pitch rateуглова́я ско́рость килево́й ка́чки мор. — pitch(ing) rateуглова́я ско́рость кре́на ав. — rate of rollуглова́я ско́рость ры́скания ав. — rate of yaw, yaw(ing) rate, yaw angular velocityуглова́я ско́рость тангажа́ ав. — rate of pitch, pitch(ing) [pitch angular] velocityуда́рная ско́рость ( точки тела при ударном движении) — shock velocityско́рость ухо́да нуля́ — drift rateуча́стковая ско́рость трансп. — schedule speedфа́зовая ско́рость — phase velocityско́рость фильтрова́ния — rate of filtrate flowхарактеристи́ческая ско́рость ( в камере) ркт. — characteristic velocityско́рость хо́да ( судна) — speedско́рость хо́да, авари́йная — emergency [take home] speedско́рость хо́да без во́за ( буксира) — free running speedско́рость хо́да в по́лном грузу́ — loaded speedско́рость хо́да, кре́йсерская — cruising speedско́рость хо́да, наибо́льшая — flank speedско́рость хо́да на испыта́ниях — trial speedско́рость хо́да, по́лная — full speedско́рость хо́да, эксплуатацио́нная — service speedэволюти́вная ско́рость ав. — control [handling, manoeuvring] speedэкономи́ческая ско́рость — economic(al) [endurance] speedэксплуатацио́нная ско́рость ав. — operating speed -
13 cutting
стружка; опилки; лоскутки; обрезки; обрезь; обрезок (пиломатериал); нарезание; насечка; резание; резка (напр. газовая); разрезка; разрезание; срезание; перерезание; строжка; обработка резанием; фрезерование; гранение; выемка (бульдозером); разъединение; разрыв; отсоединение; отключение; выключение; отсечка (тока); запирание (цепи); отсечение; вырезание; отбрасывание стр. выемка грунта; лес. подрубка; врубка; рубка; тесание; распиливание; с.х. косьба; кошение; покос; отросток; отводок; черенок- cutting accuracy - cutting amperage - cutting and bending - cutting-and-mixing machine - cutting-and-molding machine - cutting and shearing plant - cutting angle - cutting apparatus - cutting area - cutting area work - cutting assemblage - cutting axis - cutting-back - cutting band - cutting-bit head - cutting burrs - cutting by blowtorch - cutting by waterjet - cutting cam - cutting capability - cutting ceramics - cutting chain - cutting chute - cutting conditions - cutting coolant - cutting-cooling medium - cutting cycle - cutting depth - cutting device - cutting diamond - cutting die - cutting divider - cutting down - cutting-down - cutting drag - cutting drum - cutting-edge - cutting edge - cutting edge angle - cutting edge configuration - cutting edge form - cutting edge inclination - cutting edge length - cutting edge normal plane - cutting edge of a knife - cutting edge of machining technology - cutting edge package - cutting-edge seal - cutting edge sharpness - cutting edge technology - cutting-edge technology - cutting edge tip - cutting effect - cutting efficiency - cutting effort - cutting electrode - cutting emulsion - cutting end - cutting end shape - cutting energy - cutting engagement - cutting equipment - cutting face - cutting feed rate - cutting feed speed - cutting flame - cutting fluid - cutting-fluid recycling - cutting flute - cutting force - cutting force component - cutting force deflection - cutting force dynamometer - cutting force-induced error - cutting force per unit area of cut - cutting force per unit width of cut - cutting forceps - cutting frame - cutting from the solid - cutting gage - cutting gas - cutting geometry - cutting giant - cutting grade - cutting head - cutting head assembly - cutting-head-height-and-collision sensor - cutting heat - cutting height - cutting-in - cutting in a smooth pattern - cutting in a spiral pattern - cutting-in speed - cutting-in speed of over drive - cutting-in time - cutting inaccuracies - cutting insert - cutting installation - cutting instrument - cutting interval - cutting iron - cutting jet - cutting jib - cutting job - cutting knife - cutting laser tool - cutting length - cutting life - cutting line - cutting liquid - cutting load - cutting load signal - cutting-loading machine - cutting lubricant - cutting machine - cutting machine scratch - cutting machine tool technology - cutting machine with coordinate drive - cutting material - cutting mechanics - cutting mechanism - cutting medium - cutting member - cutting metal - cutting mode - cutting motion - cutting movement - cutting nippers - cutting noise - cutting nozzle - cutting of fuel oils - cutting-off-abrasive wheel - cutting-off - cutting-off bit tool - cutting-off EDM - cutting-off grinding - cutting-off lathe - cutting-off machine - cutting-off saw - cutting-off tool - cutting oil - cutting-oil deflector - cutting oil freshener - cutting oil separator - cutting operation - cutting orientation - cutting out - cutting-out - cutting-out of rivets - cutting out of square - cutting-out press - cutting oxygen - cutting oxygen tube - cutting parameters - cutting part - cutting pass - cutting path - cutting path supporting points - cutting pattern - cutting performance - cutting period - cutting perpendicular force - cutting pick - cutting plan - cutting plane - cutting plane line - cutting plate - cutting platform - cutting pliers - cutting point - cutting-point angle - cutting position - cutting power - cutting-practice rules - cutting press - cutting profile - cutting program - cutting prong - cutting propagation - cutting pulse - cutting punch - cutting quality - cutting radius - digging radius - cutting rate - cutting region - cutting relief angle - cutting resistance - cutting resistance per tooth - cutting rib - cutting right to size - cutting rim - cutting ring - cutting ring coupling - cutting roll - cutting room - cutting rotor - cutting rule - cutting run - cutting scallops - cutting sequence - cutting-shearing drilling bit - cutting shoe - cutting simulation - cutting size - cutting size of core diamond bit - cutting speed - cutting speed chart plate - cutting speed control mechanism - cutting speed for milling - cutting speed indicator - cutting spindle - cutting stretch - cutting stroke - cutting stroke drive - cutting surface - cutting table - cutting tap - cutting technology - cutting technology routine - cutting teeth - cutting temperature - cutting test - cutting the loop - cutting-through of a tunnel - cutting thrust - cutting thrust force - cutting time - cutting-time monitor - cutting tip - cutting to a shoulder - cutting to length - cutting to size - cutting tool - cutting tool assembly - cutting tool body - cutting tool cartridge - cutting tool collet - cutting tool contact indicator - cutting tool control macro - cutting tool data - utting tool edge - cutting tool engineering - cutting tool force - cutting tool holder - cutting tool industry - cutting tool insert - cutting tool lubricant - cutting tool materials - cutting tool measurement system - cutting tool outlet - cutting tool technology - cutting tool with inserted blades - cutting tooth - cutting torch - cutting torque - cutting-type core drilling bit - cutting-type drilling bit - cutting unit - cutting up - cutting-up line - cutting value - cutting waste - cutting wear - cutting wedge - cutting wheel - cutting wheel carrier - cutting width - cutting-winning machine - cutting with preheating - cutting work - cutting zone - abrasive cutting - abrasive cutting-off - abrasive waterjet cutting - accretion cutting - across cutting - adaptive control cutting - air-arc cutting - air plasma cutting - angle cutting - approach cutting - arc cutting - arc-oxygene cutting - back-off cutting - bottom cutting - burrless cutting - cable cutting - cam cutting - carbide cutting - carbon-arc cutting - cleaning cutting - climb cutting - composite cutting - consecutive tool cutting - creep cutting - cross-cutting - cryogenic cutting - curved cutting - 2D profile cutting - 3D profile cutting - deep cutting - deskill cutting - diagonal cutting - diamond cutting - double cutting - double-roll cutting - double-roll tooth cutting - drill cuttings - dry cutting - ED cutting-off - ED wire cutting - edge cutting - electric arc-gas jet cutting - electrochemical hole cutting - electrochemical wire cutting - electroerosion cutting - end cutting - fabric cutting - finishing cutting - flame cutting - flux injetion cutting - form cutting - form tooth cutting - friction cutting - fusion cutting - gas cutting - gas metal cutting - gas-shielded arc cutting - gas-shielded tungsten-arc cutting - gas tungsten cutting - gear cutting - grass cutting - groove cutting - guided hand cutting - hand cutting - heavy cutting - high-pressure water-assisted cutting - hoisting and drilling load cuttings - hydraulic cutting - hydrogene cutting - in-line cutting - inserted carbide cutting - internal cutting - internally fed wet cutting - interrupted cutting - irregular depth cutting - keyway cutting - lance cutting - laser cutting - lateral cutting - length cutting - light cutting - little-and-often cutting - low-rpm cutting - machine cutting - manual air-plasma jet cutting - measure cutting - metal cutting - metal-arc cutting - metal powder cutting - miter cutting - multipass cutting - multiple milling cutting - multiple thread cutting - multitool cutting - oblique cutting - orthogonal cutting - oxy-arc cutting - oxygene-arc cutting - oxy-fuel cutting - oxy-fuel gas cutting - oxyacetylene cutting - oxyacetylene flame cutting - oxygen arc cutting - oxygen assisted laser cutting - oxygene lance cutting - oxyhydrogen cutting - oxy-propane cutting - part cutting - percussion cutting - peritheral cutting - pipe cuttings - plasma arc cutting - plasma flame cutting - plasma-jet cutting - playback laser cutting - plunge cutting - press cutting - polygon cutting - polygonal cutting - profile cutting - punch cutting - railway cutting - right-angle cutting - rotary cutting - rough cutting - round cutting - sample cutting - screw cutting - scroll cutting - see-saw cutting - setable minimum cutting - shape cutting - shear cuttings - shear-speed cutting - shielded metal arc cutting - side cutting - sideways cutting - single-pass cutting - single-point cutting - single-point thread cutting - skip cutting - slice cutting - solid cutting - spark cutting - spiral cuttings - spiral-bevel-gear cutting - spur-gear cutting - stack cutting - steel cuttings - straight line cutting - taper cutting - thermal cutting - thread cutting - tooth cutting - torch cutting - transverse cutting - tungsten-arc cutting - two-way cutting - ultrasonic cutting - up cutting - waterjet cutting - waterjet-assisted mechanical cutting - wet cutting - wire cutting -
14 device
1) устройство2) установка; агрегат3) аппарат4) механизм5) прибор; измерительное устройство7) компонент; элемент8) схема•devices identical in design — конструктивные аналоги;-
alphanumeric display device-
automatic exposure control device-
bubble memory device-
bucket brigade charge-coupled device-
decision-making device-
drilling bit feed device-
electrical device-
exposure control device-
Gunn-effect device-
Hall-effect device-
hard-copy output device-
household electrical device-
humidity detecting device-
hybrid-type device-
Josephson-effect device-
maneuvering propulsion device-
materials-handling device-
multiport device-
night observation device-
noise dampening device-
photoconducting device-
propulsion device-
protection device-
raster-display device-
registering pin device-
reversible film feeding device-
seed-feeding device-
supply reel braking device-
three-axis device -
15 roll
1) свальцевать
2) бублик
3) валковый
4) валок
5) вальзовой
6) вальцезагибочный
7) докатывать
8) закатывать
9) крен
10) накатывать
11) прокатывать
12) раскатывать
13) рол
14) ролевой
15) ролик
16) рулет
17) рулон
18) рулонный
19) укатывать
20) упрочняющий
21) <engin.> каток
22) угол крена
23) качаться
24) качение
25) бортовая качка
26) барабан
27) катиться
28) катящийся
29) скручивать
30) связки
31) роликовый
32) связка
– asbestos roll
– back-up roll
– backing-up roll
– barrel-shaped roll
– batch-off roll
– bottom roll
– breaker roll
– calender roll
– chart roll
– cogging roll
– combing roll
– corrugating roll
– crushing roll
– doffing roll
– expanding roll
– feed roll
– finishing roll
– flattening roll
– forging roll
– frequency in roll
– grooved roll
– immersion roll
– middle roll
– oil roll machine
– overhanging roll
– plain roll
– plate roll
– pony-roughing roll
– receiving roll
– refit roll
– ribbed roll
– roll acceleration
– roll adjustment
– roll asphalt
– roll barrel
– roll briquetting
– roll by guide
– roll by hand
– roll camber
– roll center
– roll change
– roll chock
– roll clearance
– roll cloud
– roll control
– roll coolant
– roll crusher
– roll damper
– roll dough
– roll feed
– roll film
– roll foil
– roll force
– roll forging
– roll forming
– roll glass
– roll inventory
– roll mark
– roll moment
– roll neck
– roll out
– roll out of turn
– roll rate
– roll roofing
– roll scrap
– roll sensor
– roll set-up
– roll setting
– roll shop
– roll sleeve
– roll springing
– roll surface
– roll the leaf
– roll to
– roll up
– roll up cover
– roll up plate
– roll weld
– roll welding
– roughing roll
– sheet roll
– sink roll
– sizing roll
– slow roll
– snap roll
– snapping roll
– squeeze roll
– step roll
– takeoff roll
– top roll
– tread roll
– vertical roll
– web roll
– winding-up roll
– working roll
roll balance accumulator — аккумулятор уравновешивания валков
roll pass designer — <metal.> калибровщик прокатных валков
-
16 process
1) процесс
2) обработать
3) перерабатывать
4) движение
5) течение
6) прием
7) способ
8) обрабатывать
9) процедура
10) технологический
11) обрабатывающий
12) вычислительный
– activate a process
– additive process
– adiabatic process
– adjoint process
– aluninography process
– anaerobic process
– auxiliary process
– averaging process
– batch process
– Bessemer process
– bloomery process
– branching process
– commercialize a process
– computational process
– continuous process
– controlled process
– converter process
– correlated process
– counter-flow process
– Crouse process
– cupola process
– decision process
– denumerable process
– destroy a process
– deterministic process
– diagonal process
– diffusion process
– doping process
– dry-press process
– EFG process
– emigration process
– endothermic process
– equally-correlated process
– equilibrium process
– ergodic process
– exhaustion process
– exothermic process
– explosive process
– fit process adequately
– hereditary process
– ideal process
– immigration process
– implement process
– input process
– install process
– inverse process
– irreversible process
– isentropic process
– isobaric process
– isochoric process
– isothermal process
– iterative process
– Kroll process
– limit process
– Markov process
– martingale process
– Moebius process
– non-steady process
– nonequilibrium process
– nonpreemptive process
– open-hearth process
– optimal process
– Orbach process
– oxidizing process
– path of a process
– periodic process
– pig-and-ore process
– preemptive process
– probabilistic process
– process acid
– process camera
– process chart
– process condensate
– process data
– process design
– process engineering
– process feed
– process film
– process gas
– process information
– process installation
– process interface
– process liquid
– process liquor
– process load
– process occurs
– process of exhaustion
– process oil
– process oxygen
– process runs
– process steam
– process the rubber
– process variable
– process water
– production process
– random process
– rate process
– reduction process
– regular process
– repetitive process
– reproduce process
– reverberatory process
– reversible process
– rotor process
– sequential process
– soft-mud process
– stationary process
– steady-state process
– steel-making process
– stencil process
– stochastic process
– transient process
– transport process
– umklapp process
– unit process
– unsteady process
– welding process
– Wohlwill process
– xiphoid process
birth and death process — <math.> процесс рождения и гибели
chromizing by powder process — твердое диффузионное хромирование
disturbed harmonic process — возмущенный гармонический процесс
drawn-gate CMOS process — технология КМОП-схем с удлиненными затворами
realization of random process — реализация случайного процесса
strictly stationary process — стационарный в узком смысле процесс
-
17 scale
-
18 Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës
AAbort - ndërprerje e operacionit, procesit ose procedures gjatë kryerjes së tij.Accept - pranon.Access time - koha e arritjes së të dhënave.Accessories - veglat ndihmëse në Windows.Adapter - kartelë për zgjerim e cila instalohet në kompjuter.Adress register - numër hemksadecimal i cili e tregon adresën e lokacionit të caktuar të memorjes.Algorithm - zgjidhja e një problemi hap pas hapi.allocate - ndarje të resurseve të kompjuterit, si për shembull në disk, shtypës ose memorje të çdo skedari, shfrytëzuesi ose procesi.alpha numeric characters - shenja alfanu-merike. Të gjitha shenjat që i shfrytëzon kompjuteri, përfshirë këtu edhe shkronjat, shifrat, shenjat për interpunksion dhe shenjat speciale, siç janë: \$, \@ i \#ANSI (American National Standar Institute) - Instituti Nacional Amerikan për Standarde.ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) - Kodi amerikan për këmbim të informacioneve. Renditje standarde e shtatë shifrave binare (shifra e shtatë mund të jepet për kontroll të çiftësisë) e cila aplikohet për paraqitjen e shenjave në kompjuter.Animation - animacion - Iluzion i lëvizjes me paraqitje të shpejtë të fotografive të njëpasnjëshme, e cila arrihet me përdorim të harduerit dhe softuerit përkatës. Programet më të njohura për animacion janë: 3 D Studio, Autodesk Chaos, Imagine etj.Application - program i cili është i dedikuar për shfrytëzuesit e rëndomtë, i cili është i projektuar për kryerje të ndonjë pune të caktuar. Për shembull aplikacioni për kontabilitet financiar.Application development tools - vegla për krijim të programeve aplikative.ALU ( Arithmetic-Logic Unit) - njësi aritmetiko-logjike. Është pjesë e njësisë qendrore (çip i mikroprocesorit) e cila kryen operacione kryesore aritmetike dhe logjike me të dhënat.Artificial Intelligence - intelegjencë artificiale. Emër i sistemeve të kompjuterit që duhet të shfaqin inteligjencë njerëzore, si kuptim për fjalën e thënë, si reagim ndaj ambientit të tyre fizik dhe adaptimit ndaj kushteve të tilla.Ascending order - rendi i radhitjes së elementeve sipas rendit të rritjes, prej vlerave më të vogla kah më të mëdhatë (a, b, c...)Assembler - përkthyes programor. Program i projektuar që t'i transformojë instruksionet simbolike në formë më të qëlluar për t'i kryer në kompjuter.Assign - dhënie vlerë diçkaje që është shfrytëzuar në programim.Asterisk - shenja * (yll). Përdoret si shenjë xhoker që mundëson specifikim të disa skedarëve përnjëherë.Auto CAD - program aplikativ për projektim kompjuterik dhe disenjim.BBackbone - niveli më i lartë në një rrjet kierarkik kompjuterik.Backslash - shenja \\ ( ASCII kodi 92). Përdoret në specifikimin e rrugës së diskut ku gjendet skedari i kërkuar.Backspace - zhvendosje e kursorit për një vend prapa.Backup - kopje rezerve. Bëhet kopje e përmbajtjes së diskut të kompjuterit dhe atë në mënyrë periodike, ndërsa vendoset në shirit magnetik ose në CD.Bad sector - sektori jo në rregull. Pjesë e disketës ose diskut ku nuk nuk mund dhe ku nuk është e sigurt të shkruhen informacioneBad trac table - tabelë e shtigjeve që nuk janë në rregull. Listë e pjesëve të çrregulluara fabrikisht dhe të pasigurta për shkruarje, e cila është e ngjitur në pjesën e prapme të diksut.Bandwidth - njësi matëse për sasinë e të dhënave të cilat mund të transmetohen përmes ndonjë rrjeti të komunikimit në një sekondë.Bar chart - diagram në formë të shiritave.Bar code - paraqitje e shenjave alfanu-merike me ndihmën e vijave vertikale me gjatësi të ndryshme. Përdoret si mënyrë për shifrim universal të prodhimeve.Bar code reader - lexues bar cod. Pajisje optike për lexim të shenjave bar cod.BIOS (Basic Input Output System) - grup i programeve më të vogla detyra e të cilave është të shfaqë test rutinor kur kyçet kompjuteri, si dhe ta startojë sistemin operativ të kompjuterit.BASIC - gjuhë programore e cila është e lehtë për mësim.Batch - pako. Bashkësi e elementeve ose dokumeneteve të cilat përpunohen si tërësi.Batch processing - përpunim paketor. Teknikë që përdor vetëm një inkuadrim të programit në memorjen kryesore për shkak të përpunimit të më tepër detyrave të veçanta njëra pas tjetrës.Baud - bod. Kapacitet maksimal për transmetim të informacioneve në një kanal të komunikimit, i cili është njësi matëse e numrit të ndryshimeve të niveleve në sekondë.Benchmark - krahasim. Program standard i cili shërben për përcaktimin e performansave të kompjuterëve të ndryshëm.Beta version - version prove i softuerit para daljes së tij zyrtare në treg.BIT ( Binary digiT) - shifra binare janë 0 dhe 1. Kompjuterët digjital procesojnë informacione në formë digjitale, ndërsa zbatojnë vetëm shifra të sistemit binar. Ato zakonisht paraqiten me tension prej 5 V për numrin 1, gjegjësisht 0 V për numrin O.Binary file - skedar binar i cili përbëhet prej disa bitave, por i cili nuk është skedar tekstual. Zakonisht ato janë programe me fotografi.Binary system - sistem binar. Sistem numërimi për shkruarje të numrave në kompjuter. Aty ka vetëm dy shifra 0 dhe 1.Bps (Bits per second) - bit në sekondë. Masë për shpejtësinë e transmetimit të rrjetave kompjuterikeBlank - i zbrazët, i pashkruar. Shenjë që i përdoret për paraqitjen e vendit të zbrazët ndërmjet shenjave të shtypura.Bold - shkronja me kontura më të trasha dhe më të errëtaBookmark - reference e cila na drejton kah ndonjë dokument i caktuar hipertekstual i Internetit.Boot - startimi i kompjuterit, gjatë së cilës fillon puna e sistemit operativ.Boot block - pjesë e diskut ku gjendet softueri i cili i mundëson kompjuterit ta fillojë punën.Boot disk - disk ose disketë prej së cilës startohet sistemi operativ.Break - ndërpren. Sinjal special i cili e ndërpet punën e ndonjë programi. Shpesh fitohet me shtypje të tasteve Ctrl dhe C përnjëherë.Browser - fletëkërkues. Program i cili është i dedikuar për shikimin e dokumenteve hipertekstuale të Internetit. Me ndihmën e tij shrytëzohet servisi më i dobishëm i Internetit WWW (W orld W ide W eb). Fletëkërkuesit më të njohur janë Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Navigator.Buffer - bafer. Vend në kujtesën kryesore të kompjuterit për ruajtje të përkohshme të të dhënave.Bug - gabim, defekt. Gabim i paqëllimtë në program, për shkak të të cilit programi nuk punon si duhet. Në përkthimin më tekstual nënkupton bubë dhe mendohet se rrjedh prej ngjarjes kur mola është kapur për ndonjë relej të kompjuterëve të parë dhe e ka pamundësuar punën e tij.Bullet - shenjë për renditje e cila përdoret në programet për përpunim të tekstit.BBS (Bulletin Board System) - tabelë elektronike për shpallje. Shërbim telekomunikues përmes të të cilit konsumatorët komunikojnë, këmbejnë informata etj.Bus - mbledhëse. E lidh pllakën amë të kompjuterit me procesorin, kujtesën, diskun dhe elementet tjera kompjuterike.Byte - bajt. Tetë bita. Shpesh është numër binar tetëshifror i cili paraqet një shkronjë.CCache - kesh. Pjesë e kujtesën e rezervuar për ruajtje të të dhënave që përdoren shpesh, te të cilat procesori ka qasje shumë më të shpejtë sesa në hard disk. Kujtesën kesh mund të gjendet në memorjen RAM ose në hard disk.Cancel button - tast për shfuqizimin e funksionit të zgjedhur. Te numri më i madh i programeve tasti për shfuqizim aktivizohet me shtypjen e tastit Esc.Case sensitive - dallimi i shkronjave të mëdha dhe të vogla. Me shpesh gjatë krahasimit të dy fjalëve apo teksteve.CRT (cathode ray tube) - gypi katodik i ekranit.CPU (C entral P rocessing U nit) - njësi qendrore e procesuimit. Zemër e kompjuterit personal. Udhëheq dhe drejton me të gjitha operacionet për përpunim të të dhënave.Centronics port - portë e kompjuterit në të cilën shpesh lidhet shtypësi.Chanel - kanal. Rrugë në të cilën transmetohet informacioni digjital në kompjuter.Character - shenjë; karakter. Cilado shkronjë, shenjë e interpunksionit, ose ndonjë nga njëqind shenjat tjera që mund të vërehen në ekran, gjegjësisht të cilat mund të shtypen.CPI (character per inch) - numër i shenjave në një inç. Njësi matëse për matjen e dendësisë së shkrimit. Shprehet me numër të shenjave në një inç.Check box - kuti katrore për dialog e cila mund të jetë e kyçur ose e çkyçur, gjegjësisht të jetë e zgjedhur ose jo, ndonjë opcion në kornizën për dialog.Checksum - shumë për kontroll. Shuma e numrave që përdoren për kontrollim të mbledhjes.Click - klik. Shtypje dhe lëshim i tastit të minakut, pa mos e lëvizur.Client - klient. Sistem i cili mund të punojë i pavarur, edhe pse në një masë edhe ky është i varur prej ndonjë sisitemi tjetër. Për kompjuterin që është i lidhur në rrjet kompjuterik shpesh thuhet se është klient.Client-server network - rrjet i tipit klient-server.Clip art - bashkësi e vizatimeve grafike dhe fotografive të shkruara në skedar të veçantë i cili është i arritshëm për përdorim të ndonjë aplikacioni, për shembull, për përpunim të tekstit ose të grafikës.Clipboard - kohësisht, skladim i fshehur për tekst ose fotografi të cilat priten ose kopjohen.Clock speed - shpejtësi e ores. Shpejtësia e punës së procesorit në kompjuter matet me megahercë (MHz) ose me gigahercë (GHz).Sa më e shpejtë është shpejtësia e procesorit, aq më tepër urdhëra mund të kryejë kompjuteri.Clone - klon. Kompjuter i cili paraqet kopje të suksesshme të kompjuterit tjetër të (standardizuar). Më shpesh kjo u dedikohet atyre kompjuterëve të cilët janë kompatibil me kompjuterët e kompanisë IBM.Cod - kod. Diçka që është shkruar me gjuhën kompjuterike, në letër ose në kompjuter.Code page - faqe e koduar. Tabelë e cila tregon se cili karakter i përgjigjet shenjës në ekran dhe me shtypjen e tasterit a përfitohet e njëjta shenjë.CGA (Color Graphics Adapter) -videokartelë e cila është më e vjetëruar.COM port - portë seriale. Më shpesh në kompjuterët ekzistojnë dy porta seriale të shënuara si C0M1 dhe COM2.Command interperter - program i cili i integron dhe i përpunon urdhërat e dhënë në kompjuter. Në sistemin operativ DOS është programi C0MAND.COM, ndërsa në WINDOWS është WIN.INICOBOL (Common Business Orientated Language) - gjuhë progamore nga gjeneratat më të vjetra të cilat përdoren për aplikacione financiare.Communication protocol - përmbledhje e programeve e cila mundëson transmetim dhe këmbim të të dhënave ndërmjet dy ose më tepër kompjuterëve.CD (Compact Disc) - kompakt disk. Medium për memorim të të dhënave digjitale dhe audio. Në kompakt disk mund të vendoset muzikë prej 72 minutave ose të dhëna prej 650 MB.CD ROM (Comapct Disc Read Only Memory) - njësi harduerike për leximin e kompakt disqeve. Me këtë njësi mund vetëm të lexojmë e jo edhe të shlyejmë ose të regjistrojmë të dhëna të reja.COMPAQ (COMPAtibility Quality) - shenjë e prodhimeve cilësore të kompjuterëve desktop dhe laptop.Compiler - kompajler; përkthyes. Program i cili i përkthen disa gjuhë të larta programesh në ndonjë gjuhë makinerike.CompuServe - njëra ndër rrjetat më të mëdha të Internetit në botë. Klientëve të tyre ju ofron këmbim të skedarëve, të të dhënave, të postës elektronike etj.CAD (Computer Aided Design) - shfrytëzim i kompjuterit për krijime të vizatimeve ose për projektime të ndonjë objekti ose sistemi. Programet më të njohura nga kjo sferë janë Auto Cad, Auto Sketch, Design CAD, Lab View etj.CAM (Computer Aided Manifacture) - prodhim me ndihmën e kompjuterit.CASE (Computer Aided Software Engineering) - vegël softuerike për programerët. Shfrytëzohen për planifikim, analizim si dhe projektim të dokumentacionit në softuerin kompjuterik.Computer analyst - analitik kompjuteristik. Person i cili i definon problemet dhe saktësisht i pëcakton hapat për zgjidhjen e tyre me anë të kompjuterit.Configuration - konfiguracion. Mënyrë e lidhshmërisë së kompjuterit me njësitë tjera periferike në një sistem të përbashkët.Controller - vegël teknike e cila i mundëson veglës tjetër të komunikojë me kompjuterin.Conversion - konverzion. Proces i transformimit të të dhënave (tekst, grafik) nga një format në tjetër.Cooki file - skedar në të cilin ruhen skedarët e shfrytëzuar (cookies). Zakonisht gjendet në emërtuesin bashk me fletëkërkuesin (shembull në emërtuesin Internet Explorer).Corel DRAW- Pako programore e dedikuar për vizatim dhe punim me fotografi.Corrupted file - skedar i dëmtuar. Dëmtimi mund të jetë për shkak të ektorëve të diskut që nuk janë në rregull, prishjes fizike ose gabimeve të shkaktuara nga programi.Crash - gjendje kur kompjuteri bie prej funksionimit të tij dhe më tutje nuk mund të përdoret. Pas kësaj kompjuteri zakonisht përseri startohet.Current drive - disk me të cilin shfrytëzuesi punon momentalisht.Cursor - kursori. Tregues i pozicionimit. Vijë vertikale e lëvizshme që dridhet dhe vezullon e që paraqitet në ekran si indikator vizuel e cila mund të dislokohet edhe vertikalisht edhe horizontalisht me anë të urdhërave prej tastierës.Cyberphobia - kiberfobia. Frikë nga kompjuteri.CRC (Cyclic Redundancy Check) - metodë e testimit për të dhënat dalëse nga disku për shkak të sigurisë prej gabimeve.DData - të dhënat. Nocion i përgjithshëm për numrat, simbolet dhe madhësitë analoge të cilat shfrytëzohen si madhësi dalëse për përpunimin e kompjuterit.Database - baza e të dhënave. Bashkësi e të dhënave të lidhura ndërmjet vete dhe të organizuara paraprakisht. Programet më të njohura për udhëheqjen e bazave të të dhënave janë: Oracle, MS SQL Server, Informix, Sybase etj.Data security - mbrojtje e të dhënave nga ndërhyrjet e qëllimta ose të rastësishme nga njerëz jo të autorizuar.Data type - tip i të dhënave. Mund të jenë: tekstuale, numerike, logjike, dhe të dhëna të datave.Dead lock - ndërprerje; bllokim. Situatë kur ndonjë program nuk mund të realizohet në kompjuter, për shkak se e pret rastin që faktikisht kurrë nuk do të ndodh.Debug - testim i programit të kompjuterit me korrigjim të gabimeve të paraqitura në te.Default value - ndonjë vlerë që nënkuptohet. Vlerë që programi automatikisht e zgjedh po qe se shfrytëzuesi nuk jep ndonjë vlerë tjetër. Për shembull ngjyrat që i jep WIND0WS-i janë default vetëm po qe se shfrytëzuesi nuk i përdor.Defragmentation - defragmentim. Proces i bashkangjitjes i të dhënave të një programi në disk, që të mund të shpejtohet puna e tij. Është e preferueshme që defragmenting të bëhet një herë në javë, për të shpejtuar punën e diskut.Density - dendësi. Njësi matëse për numrin e të dhënave të cilat mund të shkruhen në ndonjë medium (disketë, shirit magnetik etj).Decsending sort - renditje me radhitje të kundërt.Desktop - sipërfaqja aktive e ekranit gjatë punës me Windows, e cila përmban dritare dhe ikona.Desktop computer - kompjuter i cili pozicionohet horizontalisht në tavolinën punës.DTP (Desktop Publishing) - Pako e softuerit me të cilën kompjuteri mund të përdoret për disenj të dokumenteve, duke përfshirë fotografi, tekst dhe kontroll të pamjes së dokumenteve dhe shtypjen e tyre.Destination file - skedar që pranon.Device - vegël, mjet, përbërje, njësi. Nocion i përgjithshëm i cili shfrytëzohet për të identifikuar ndonjë komponentë të kompjuterit (disk, tastaturë, minak, etj).Device driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit të komunikojë me njësitë periferike.DAT (Digital Audio Tape) - shirit magnetik në të cilin memorizohen të dhënat me sasi shumë të mëdha.DVD (Digital Video Disk) - teknologji e harduerit e cila mundëson shiqimin e filmave, spoteve muzikore etj.DMA (Direct Memory Access) - proces i transmetimit të një sasie të madhe të të dhënave ndërmjet diskut dhe kujtesës punuese të kompjuterit.DirectX - varg i programeve standarde për aplikacione të Microsfti-t, i dedikuar për lojra dhe aplikacione multimediale.Disk controller - kartelë e cila e lidh kompjuterin me diskun; zakonisht gjendet në pjesën e poshtme të diskut.Disk drive - njësi fizike e cila e pranon dhe e kthen diskun magnetik dhe mundëson lexim dhe shkrim të të dhënave.DOS (Disk Operating System) - njëri ndër sistemet më të njohura operative i cili është shumë përfshirës dhe shfrytëzohet nga kompjuterët personal. I prodhuar nga kompania Microsft në vitin 1982.Domain - grup i kompjuterëve emrat e të cilëve e ndajnë të njëjtën prapashtesë. Shembull: com (firmë komerciale), org (organizatë pa përfitim), gov (qeveri), edu (institucion arsimor), net (provajder i Internetit). Njësoj ekzistojnë edhe prapashtesa të cilat i identifikojnë shtetet p.sh. mk prapashtesë për Maqedoninë.Dpi (dots per inch) - pika në inç. Njësi për matjen e rezolutës së shtypjes në shtypës. Rezoluta te shtypësit amë sillet rreth 300 dpi, ndërsa te shtypësit lezër arrin deri në 1200 dpi.Double click - klikim; shtypje e dyfishtë. Klikim i shpejtë dhe lëshim i tastit të minakut dy here pa lëvizjen e minakut ndërmjet dy klikimeve.Double precision - precizitet i dyfishtë. Teknikë me të cilën paraqiten numrat me gjatësi të dyfishuar.Download - kopjim i ndonjë programi ose skedari prej ndonjë kompjuteri kryesor në kompjuterin personal.Draft quality - kualitet i shtypit, i cili është i lexueshëm, por nuk duket aq mirë për përdorim që ai dokument të botohet në ndonjë revistë ose libër. Zakonisht shfrytëzohet për nxjerrjen e kopjeve që të shkojë në korrekturë.Drag-and-drop - tërheqje dhe lëshim i tastit të minakut.Drop-down meni - Lista e urdhërave të menysë së aktivizuar, të radhitura njëra pas tjetrës.DLL (Dynamic Link Library) - grup e funksioneve të cilat shfrytëzohen gjatë programimit në Windows.EEPROM (E lectrically P rogrammable R ead O nly M emory) - çip memorizues përmbajtja e të cilit nuk mund të ndryshohet.E-mail (electronic mail) - postë elektronike. Njëri nga shërbimet më të njohura të Internetit me të cilin porositë dërgohen prej një kompjuteri në kompjuter tjetër.Embedded object - objekt i ndërvënë.EMM386.EXE - program i cili mundëson vendosjen e drajverave dhe programeve në hapësirën e lartë të memories.Emulator - emulator. Program cili i mundëson kompjuterit të zbatojë programe të shkruara për kompjuter tjetër.Encryption - shifrim. Kodim i porosisë me çka nuk mundësohet hyrje e palejuar deri te ajo.EOF (end of file) - fund i skedarit. Shenjë për fundin e skedarit, e cila shfrytëzohet si indikator se këtu kryhen të dhënat.Ethernet - rrjet lokal kompjuterik i konstruktuar prej llojit të kabllove me mundësi të bartjes deri më 10 Mbit/sec.Event - rast; paraqitje. Moment kur paraqitet ndryshimi specifik i ndonjë gjendjeje.Exchange - këmbim i informatave ndërmjet dy lokacioneve.Exchengeable disk - disk transmetues. Tip i diskut i cili montohet në shtëpizë të posaçme dhe është i transmetueshëm.Executable file - program zbatues. Skedar i cili mund të aplikohet në kompjuter.Expression - shprehje matematikore ose logjike e shkruar në gjuhën programoreEBCDIC (Extended Binary Decimal Interchange Code) - kod i cili i përdorë tetë shifra binare të krijuara nga IBM, ndërsa i paraqet shenjat (shkronjat, numrat etj.) nga kompjuteri i cili i proceson.External modem - modem i jashtëm. Modem në kuti të veçantë, kabllo dhe mbushës i cili më së shpeshti aktivizohet në portën seriale të kompjuterit.Extranet - intranet i cili u është lënë në disponim klientëve dhe blerësve të jashtëm me qëllim që t'i shohin të dhënat. Më shpesh ata janë të siguruara me shifra që të ruhet siguria e blerësve.FFan ventilator - ventilator i cili mundëson cirkulimin e ajrit nëpërmjet pjesëve kompjuterike dhe e pamundëson nxehjen e tyre.Fatal error - gabim në programin kompjuterik i cili e ndalon funksionimin e tij.Fault tolerance - tolerim i gabimeve. Aftësi e ndonjë sisitemi që ta vazhdojë funksionimin normal edhe pse ekziston problem në harduer ose softuer.Fax modem - faks modem. Modem i aftësuar të pranojë dhe të dërgojë fakse. Në këtë rast fakset janë elektronike.Fiber optics - fije optike. Mundëson shpejtësi të madhe të bartjes së të dhënave në rrjetat kompjuterike.File - skedar; fajll; datotekë. Pa marrë parasysh çfarë informate, të grumbulluar dhe të inçizuar nën një emër. Skedari mund të përmban tekst, grafikon, program etj.FAT (File Allocation Table) - tabelë e cila shërben për renditjen e skedarëve e cila gjendet në fillim të diskut dhe përmban informata për ata pjesë të diskut të cilat shfrytëzohen, pjesë të diskut të cilat nuk shfrytëzohen dhe ato të cilat nuk mund të shfrytëzohen për shkak të dëmtimit të blloqeve në disk.File control system - program i cili udhëheq me bartjen e të dhënave nga ciladoqoftë pajisje deri në ndonjë pajisje tjetër.File locking - përmbyllje e skedarit. Ndalesë që më tepër se një shfrytëzues ta ndërrojë përmbajtjen e skedarit.File protection - mbrojtje e skedarit. Komandë e kompjuterit e cila e ndalon shkruarjen dhe fshirjen e të dhënave në skedar, por e lejon leximin e tyre.Firewall - sistem rrjetor për sigurim i cili ndihmon në ndërprerjen e hyrjes së paautorizuar në sistemin kompjuterik; thjesht ky është kompjuter i lidhur në Internet dhe me të cilin zhvillohet i gjith komunikimi në Internet.Floppy disk - disk i butë, disketëFooter - tekst i cili paraqitet në pjesën e poshtme në secilën faqe.FF (Form Feed) - urdhër i cili shfrytëzohet i që ta lëviz letrën në printer në faqe të re. Zakonisht në tabelën kontrolluese të printerit gjendet një tast i cili mundëson kryerjen e funksionit përkatës.FORTRAN (FORmula TRANslation) - gjuhë programore e krijuar në kompaninë IBM e cila shfrytëzohej për programimin e aplikacioneve tekniko shkencore.Freeware - programe pa pagesë, por të mbrojtura me ligj për autorizimFAQ (Frequently Asked Question) - pyetje ose lista me pyetje dhe përgjigje të cilat janë shumë të shpeshta dhe shumë shfrytëzues ballafaqohen me këto të dhëna. Këto lista janë shumë frytdhënëse për shkak të këmbimit të informatave.GGIGO (Garbage In, Garbage Out) - princip në të cilën po qe se hyjnë të dhëna jokor-rekte dhe jovalide në kompjuter, ai do të japë rezultate jokorrekte dhe të pakuptimta.GUI (graphical user interface) - interfejs grafik i shfrytëzuar për sisteme operative. Komunikimi ndërmjet shfrytëzuesit dhe programit zhviliohet me anë të shfrytëzimit të ikonave, dritareve dhe të ngjashme. Një shembull për një iterfejs të tillë që e shfrytëzojmë është Windows-i.Guru - Njeri me kapacitet të lartë i cili dëshiron t'u ndihmojë të tjerëve në zgjedhjen e problemeve të tyre.HHacker - haker. Person për të cilin kompjuteri është hobi. Sot shumë njerëz termin haker e identifikojnë me person i cili në mënyrë të paligjshme hy në kompjuter të huaj.Halt - ndalesë. Ndalje e realizimit të operacioneve të renditura në programet kompjuterike.Hand-held computer - kompjuter i vogël që mund të mbahet edhe në dorë.Hang - rri varur. Mosfunksionim i kompjuterit. Kur kompjuteri rinë varur, i ekrani duket normal, por çfarëdo pune tjetër është e pamundur të futet në funksion.Hard copy - rezultatet e shtypura në letër.Hardware - hardueri, gjërat fizike apo të prekshme të kompjuterit.Help - ndihmë. Funksion i cili është i pranishëm në shumë programe, i cili shërben si ndihmë e shfrytëzuesit për përdorimin e programit.Hertz (Hz) - herc. Cikël në sekondë me të cilin matet shpejtësia e procesorit në kompjuter.HEX (Hexadecimal) - Sisitem numëror në matematik, në të cilin si bazë e numërimit është numri 16. Për shfaqjen e numrave përdoren shifrat 0-9 dhe shkronjat A-F. Është shumë i qëlluar për përdorimin e kalkulimeve kompjuterike.Hidden file - skedar i fshehur. Skedar i cili përmban atribute të cilat nuk lejojnë që emri i skedarit të kopjohet, të fshihet ose të shfletohet.High tech - teknologji e lartëHost computer - kompjuter kryesor me të cilin lidhen kompjuterët tjerë.Hot key - tast ose kombinim i tasteve i cili zbaton instruksion të përcaktuar pa marrë parasysh se çka punon procesori në momentin e dhënë.HTML (Hyper Text Markup Language) - format hipertekstual për punë me dokumente. Shërben për krijimin e dokumenteve WEB në internet.Hub - hab. Paisje në të cilën kyçen kompjuterët të cilët janë të lidhur në rrjet.Hyphenation - ndarje e fjalëveIIllegal - jolegal. Parametra hyrëse të cilët janë të papranuara, për shkak se nuk i përmbushin specifikacionet e vendosura në programe.Image processing - përpunim i grafikonëveImaging - proces i shkrimit të grafikës në ndonjë medium, për shembull në shirit.Implementation - implementim. Instalim i sitemit kompjuterik.Infrared - teknologji e cila shfrytëzon ndriçimin për lidhjen të kompjuterëve pa kabëll.Initialization - inicializim. Operacion për formatim të diskut ose disketës, si dhe përgatitje për shkruarjen dhe përdorimin e të dhënave.Ink-jet printer - shtypës pështyes që hedh ngjyrën në letër.Input data - të dhënat hyrëse.Insert mod - rregull për futjen e të dhënave.Install - instalim, futja fillestare e ndonjë programi në kompjuter.Instruction - instruksion. Urdhër i destinuar për mikroprocesorin.Integer - numër i plotë pa presje decimaleLLine printer - shtypës i cili shtyp përnjëherë një rresht tekst.Link- lidhje; lidhshmëri.Load - mbushje, futje e programit në memorje.LAN (Local Area Network) - rrjet lokal në kuadër të një hapësire ose ndërtese. Lidhje e dy ose më tepër kompjuterëve me kabllo me qëllim të këmbimit të informatave.Local printer - shtypës i cili është i lidhur drejtpërdrejt me një stacion punues, i cili nuk është në disponim të shfrytëzuesve tjerë të rrjetit.Login - Paraqitje në kompjuter. Në këtë rast kompjuteri kërkon nga shfrytëzuesi që të identifikohet me emrin dhe shifrën.Logoff- çlajmërim. Largim nga puna me kompjuter.Loop - cikël. Renditje të instruksioneve kompjuterike të cilat praktikohen me anë të përsëritjeve, gjersa nuk përmbushet ndonjë kusht.MMachine code - kod makine. Përmbledhje e instruksioneve kompjuterike në ndonjë kompjuter të posaçëm i cili niund ta kryejë urdhërin.Macro - makro. Serial i urdhërave të cilat kryhen me shtypjen e një tasti ose me ndonjë urdhër. Në të shumtën e rasteve i shkruan vetë shfrytëzuesi për ta lehtësuar punën gjatë përsëritjeve të një morie urdhërash.Mailbox - sandëku postar.Main program - pjesë kryesore e programit e cila i kontrollon nënprogramet.Mass storage - pajisje në të cilën mund të vendoset një numër i madh i të dhënave.Medium - medium. Bartës i të dhënave, shpesh mendohet në disketë, CD-ROM dhe të ngjashme.MMU (Memory Management Unit) - pajisje e cila udhëheq kujtesën.Merge - bashkim, kombinim i dy ose më tepër skedarëve.Message - porosi nga kompjuteri e cila informon për diçka.MIDI file - skedarë me përshkrime muzikore.MIPS (Million Instruction Per Second) -milion instuksione në sekondë. Njësi matëse për shpejtësinë me të cilën procesori i kryen instruksionet. Për shembull, procesori Pentium i cili punon në 100 MHz kryen 100 milionë instruksione në sekondë, pra 100 MIPS-a.Millisecond (ms) - milisekondë. Kohë e barabartë me pjesën e njëmijtë të sekondës. Shfrytëzohet për shprehjen e shpejtësisë te hard disqet.Mode - regjim i punës; mënyrë e punës. Njëra nga gjendjet alternative të punës së kompjuterit.MODEM (MOdulator/DEModulator) - modem. Regullator i cili të dhënat e dërguara i shndërron në sinjal telefonik, të qëlluara për lidhje të drejtpërdrejtë telefonike.Motherboard - pllaka amë e kompjuterit në të cilën janë të lidhura të gjitha elementet e harduerit.Multimedia - kombinim i tekstit me fotografi dhe zë, videoanimacion.MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) - standard për bashkangjitjen e skedarëve në porositë elektronike.Multitasking - aftësi e sistemit operativ që njëkohësisht të ushtrojë më shumë programe.NNetwork - rrjet i kompjuterit.NetWare - sistem operativ rrjetor i shpikur nga kompania Novell.Network adapter - adapter i rrjetit. Kartelë e cila instalohet në kompjuter përmes të cilës ai lidhet në rrjet.Network administrator - njeriu i cili e mbikëqyrë punën e rrjetit kompjuterik dhe që udhëheqë me të.Network protocol - protokoll rrjetor. Bashkësi e standardeve kompjuterike në një rrjet.Node - nyje, pika ngjitëse në rrjein kompjuterikNon-interlaced - sa i përket disa monitorëve te të cilët topi elektronik pas një kohe e kalon ekranin pa mos lëshuar asnjë vijë.Notebook computer - kompjuter i vogël me format sa një faqe e letrës.Numeric keypad - tastierë numerike.OOLE (Object Linking and Embedding) -mënyrë e këmbimit të informatave ndërmjet dy skedarëve me aplikim të njëjtë ose të ndryshëm në Windows.Off-line - i çkyçurOn-line - i kyçurODBC (Open Data Base Connectivity) - standard i cili mundëson hyrje në sisteme të ndryshme të bazave të të dhënave.Operating System - sistem operativ. Softuer i cili është lidhje ndërmjet shfrytëzuesit dhe kompjuterit.Optical cable - kabëll optik për lidhje rrjetore të kompjuterëve me të cilin arihet shpejtësi e madhe në përcjelljen e të dhënave.OCR (Optical Character Recognition) - njohje e simboleve optike. Program i cili identifikon shenjat e shkruara dhe ato të shtypura dhe pastaj krijon skedar tekstual.OEM (Original Equipment Manifacturer) - prodhues i komponenteve të ndryshëm, të cilët pastaj lidhen me klientin, e emri i tij figuron në kompjuter.Overflow - tejkalim. Gjendje e cila paraqitet si rezultat i operacionit aritmetik; e tejkalon kapacitetin e kujtesës për ruajtjen e rezultatit.Overload - ngarkim i tepërt. Ngarkim më i j madh sesa pajisja; mund ta mban atë për të cilën është konstruktuar.Overstrike - nënvizim.Overtype - shkrim përmbi tekst.Overwrite - mbulim i informatës e cila më parë ka qenë në atë vend.PPage break - ndërprerje e faqes. Vend ku mbaron një faqe dhe fillon faqja tjetër.Page layout - pamje e faqesPpm (pages per minute) - faqe në minute. Njësi matëse e shpejtësisë së shtypësit gjatë shtypjes.Pagination - operacion automatik te programet për përpunimin e tekstit, i cili shërben për renditjen e tekstit nëpër faqe me numerimin e tyre.Palmtop computer - kompjuter i vogël i cili mund të mbahet në një dorë.PASCAL - Paskali. Gjuhë kompjuterike.Password - Fjalë e fshehur e cila përdoret për hyrje në sistemin kompjuterik.Patch - arnim. Ndryshim i kodit programor, i cili zakonisht bëhet pas mbarimit të softuerit me qëllim që të përmirësohen disa gabime.Path name - emri i datotekës së bashku me rrugën me të cilën arihet deti tek ajo.Pause - pauzë. Tast ose urdhër i cili përkohësisht e ndërpren punën e ndonjë programi.Peer-to-peer - rrjet lokal ku çdo kompjuter i kyçur është i barabartë. Në rrjet nuk ekziston server.Peripheral device - pajisje e harduerit e cila kyçet në kompjuter.Permanent SWAP file - skedar i përhershëm në Windows me të cilin shtresohen të dhënat dhe instruksionet programore kur nuk mund të vendosen në kujtesën RAM.PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association) - komitet i cili krijoj standarde për memorje me kapacitet më të madh e aplikuar te kompjuterët laptop.PIXEL (Picture Element) - Element më i vogël i monitorit kompjuterik i cili mundë të kontroliohet. Sa më i madh të jetë numri i pikselave, aq më e mirë është rezoluta.Pirate - person i cili merret me formën ilegale të kopjimit të softuerave.Plasma display - teknologji e përdorur për konstruimin e ekranit te kompjuterët laptop.Plotter - vizatues. Pajisje e cila shërben për vizatimin e rezultateve të përfituara nga kompjuteri.Plug and play - kyçe dhe puno. Pajisje të cilat kompjuteri automatikisht i detekton dhe i instalon drajverat e nevojshëm në të.Pointer - tregues. Fotografi e vogël në ekran, zakonisht në formë të shigjetës; lëvizjet e saja kontrollohen nëpërmjet minakut.Port - portë; lidhje; hyrje.Portability - përcjellshmëri. Cilësi e programave kompjuterike që të mund të adaptohen në lloj-lloj tipash të kompjuterëve.Power supply - furnizues i rrymes te kompjuteri.Print queue - pritje, rend për shtyp.Print server - zakonisht njëri prej kompjuterëve në rrjet i cili dirigjon me të gjitha kërkesat për shtyp dhe me të gjithë shtypësit që janë të lidhura në rrjet.Printer driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit që të punojë me shtypësin.Procedure - rradhitje e instruksioneve kompjuterike të cilat bashkarisht veprojnë për një nevojë dhe detyrë të caktuar.Processing - përpunim i të dhënave.Programming language - gjuhë programore me të cilën programeri e shkruan programin kompjuterik.Prompt - shenjë për thirrje; shërben për shkruarjen e urdhërave.Purge - shlyerje pas së cilës të dhënat e shlyera nuk mund të kthehen më.QQuery - pyetje. Instruksion kompjuterik i cili i parashtron pyejte bazës së të dhënave.Quit - ndalje. Urdhër me të cilën para kohe ndalet ekzekutimi i programit.QWERTY - tastier në të cilën rreshti më i lartë i saj fillon me shkronjat Q, W, E, R, T, Y. Ekzistojnë edhe lloje tjera të tastierëve si per shembull QWERTZ.RRadio button - radio sustë. Mund të zgjedhim vetëm një sustë të këtij lloji në program.RAM (Random Access Memory) - kujtesa kryesore kompjuterike në të cilën janë të vendosura të dhënat të cilat përpunohen.Read-only - vetëm lexim. Të dhënat mund të lexohen, por jo edhe të ndryshohen.ROM (Read Only Memory) - kujtesa e pashlyeshme nga e cila mund të lexohen të dhënat.RTC (Real Time Clock) - Çip kompjuterik i cili ka funksion të orës që ta informojë kompjuterin për kohën e saktë, datën dhe vitin.Reboot - përsëri startim të kompjuterit, zakonisht për shkak të rënies së sistemit.Record - grup i të dhënave të cilat i takojnë një grupacioni. Për shembull, emri i ndonjërit, mbiemri, adresa dhe numri i telefonit.Recover - kthim në gjendjen normale të punës pas paraqitjes së gabimit në sistem.RAID (Redundant Array of Inexpensive Drives) - kombinim i më shumë disqeve me qëllim që të rritet siguria e të dhënave nga ndonjë humbje e paparashikuar.Refresh rate - shpejtësi për freski. Numër maksimal i fotografive që mund të shfaqen në ndonjë monitor për një sekondë. Paraqitet me herc.RDBMS (Relational Data Base Management System) - sistem për udhëheqjen e bazave të të dhënave.Remote computer - kompjuter i larguar.Remote control program - program me komandim prej së largu.Repeat delay - koha e nevojshme që të shtypet një tast e që të paraqitet karakteri i cli përgatitet që të dale në ekran.Reset button - sustë për resetim. Sustë në pjesën e përparme të shtëpizës së kompjuterit e cila shërben për vënien e sistemit në gjendjen fillestare të saj.Resolution - qartësi e përshkruarjes në ekran apo në shtypës.Response time - kohë për përgjigje nga ana e kompjuterit për ndonjë kërkesë përkatëse.Restart - startim i përsëritur i kompjuterit.Retreive - gjetje dhe ndarje në veçanti e ndonjë informate të përcaktuar.Retry - orvatje e sërishme për të kryer ndonjë instruksion të programit.Ring network - rrjet unazor.RJ-45 - konektor i cili i ngjan lidhjes telefonike, por ka 8 tela në vend që të ketë 4.Root directory - direktoriumi kryesor i një disku.Router - udhërëfyes. Pajisje rrjetore e cila i dërgon të dhënat në rrjet duke e zgjedhur rrugën më të mirë.SSafe mode - gjendje në të cilën startohet Windows-i kur paraqitet ndonjë konflikt në harduer.Save - shkrim i të dhënave në disk, ku nuk mund të humben pas mbylljes së kompjuterit.Scanner - skener. Mjet i cili në mënyrë optike lexon ndonjë dokument dhe e shndërron në skedar grafiko-digjital.Screen - ekran.Scroll - lëvizje e tekstit lart-poshtë.Search engine - program për kërkimin e të dhënave. Makina më të njohura për kërkim në internet janë: Yahoo, Altavista, Google etj.Server - kompjuter në rrjet i cili disa nga resurset e veta i vë në disponim të ndonjë kompjuteri tjetër.Session - koha në të cilën një shfrytëzues e kalon në rrjet.Set up - një sistem të vihet në gjendje pune.Shared file - skedar i përbashkët.Shut down - kryerje e punës së një sistemi operativ të kompjuterit ose çkyçje e kompjuterit.SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - protokoll i cili shfrytëzohet për udhëheqjen e këmbimit të postës elektronike ndërmjet dy kompjuterëve.Slave - i nënshtruar. Kompjuter i cili është i kontrolluar nga një kompjuter tjetër.Software - të gjitha programet të cilat mund të shfrytëzohen në një kompjuter.Software development tool - vegla për zhvillimin e programeve.Sort - renditje e të dhënave me radhitje të re.Sound card - kartë për zërim.Storage - kujtesë.String - varg i shenjave.SQL (Structured Query Language) - pako e programeve për udhëheqjen e bazave të të dhënave.Switch - ndërprerës.System software - softuer sistemor (p.sh. MS-DOS, Windows etj).English-Albanian dictionary > Fjalor i shkurtër terminoiogjik i informatikës
См. также в других словарях:
Speeds and feeds — A line drawing showing some basic concepts of speeds and feeds in the context of lathe work. The angular velocity of the workpiece (rev/min) is called the spindle speed by machinists. Its tangential linear equivalent at the tool cutter interface… … Wikipedia
Drill bit — For the fictional character, see Drill Bit (Transformers). For the cancelled skyscraper nicknamed Drill bit, see Chicago Spire. For the types used in drilling wells, see Well drilling. From top to bottom: Spade, lip and spur (brad point), masonry … Wikipedia
Machining — Machine shop redirects here. For the record label, see Machine Shop Recordings. New Guinea in 1943. Mobile Machine Shop truck of the US Army with machinists working on automotive parts. Conventional machining is a form of subtractive… … Wikipedia
Electrical discharge machining — An electrical discharge machine Electric discharge machining (EDM), sometimes colloquially also referred to as spark machining, spark eroding, burning, die sinking or wire erosion,[1] is a manufacturing process whereby a desired shape is obtained … Wikipedia
Monday Night Wars — Chart of the Monday Night Wars ratings from September 4, 1995 to March 26, 2001. Monday Night Wars is the common term describing the period of mainstream televised American professional wrestling from September 4, 1995, to March 26, 2001. During… … Wikipedia
New South Greenland — Map showing Morrell s reported location of the New South Greenland coast (1823, red line), and Ross s Appearance as reported by Sir James Clark Ross in 1841. The dotted line indicates the area of Captain Johnson s 1821 voyage … Wikipedia
PID controller — A block diagram of a PID controller A proportional–integral–derivative controller (PID controller) is a generic control loop feedback mechanism (controller) widely used in industrial control systems – a PID is the most commonly used feedback… … Wikipedia
Manhattan Project — This article is about the atomic bomb project. For other uses, see Manhattan Project (disambiguation). Manhattan District The Manhattan Project created the first nuclear bombs. The Trinity test … Wikipedia
Oscilloscope — This article is about current oscilloscopes, providing general information. For history of oscilloscopes, see Oscilloscope history. For detailed information about various types of oscilloscopes, see Oscilloscope types. Illustration showing the… … Wikipedia
Agriculture and Food Supplies — ▪ 2007 Introduction Bird flu reached Europe and Africa, and concerns over BSE continued to disrupt trade in beef. An international vault for seeds was under construction on an Arctic island. Stocks of important food fish species were reported… … Universalium
History of video game consoles (seventh generation) — Part of a series on … Wikipedia